Wypielęgnowane rośliny to duma każdego miłośnika ogrodnictwa. Rzadko spotykane gatunki kwiatów, przystrzyżone krzewy i idealnie skoszona trawa mogą jednak nie wystarczyć, by rabaty prezentowały się wyjątkowo. Niepowodzeniom może być winny postrach ogrodników – mączniak. 

Szkodniki i grzyby sprawiają, że ciężka i mozolna praca nie daje oczekiwanych efektów. Dlatego też warto wiedzieć, jak rozpoznać zagrożenie dla swoich roślin i nie dopuścić do zniszczenia ogrodu. Oto najważniejsze informacje dotyczące mączniaka.

Mączniak – co to jest?

Nic nie przeraża ogrodnika bardziej niż niespodziewane przymrozki i grzyby, które szkodzą ich ukochanym roślinom. Jedną z częściej występujących chorób różnych gatunków roślin jest mączniak. Co to takiego?

Jak wspomnieliśmy wyżej – dosyć powszechna infekcja grzybicza roślin. Dotyka wielu różnych kwiatów, krzewów i drzew. Występuje w dwóch wariantach – jako mączniak prawdziwy oraz mączniak rzekomy. Choć objawy wydają się podobne, za zniszczenie roślin odpowiadają różne gatunki grzybów i endopasożytów. Inaczej wygląda także postęp choroby.
Mączniak nie jest wybredny. Chętnie pasożytuje na roślinach kwitnących, drzewach w sadzie i parku, krzewach owocowych i łąkowych, a nawet chwastach. Od tego, jak szybko zostanie zauważony, zależy powodzenie całego leczenia. Im wcześniej uda się dostrzec pierwsze objawy choroby, tym większa szansa na pozbycie się pasożyta.

Mączniak jabłoni, mączniak na róży – jakie rośliny najczęściej atakują mączniaki?

Mączniaki to prawdziwa zmora ogrodników. Pojawiają się na wielu roślinach, a niezauważone w porę (w skrajnych przypadkach) mogą nawet doprowadzić do śmierci rośliny. Co więcej, niezwykle szybko rozprzestrzeniają się na sąsiednie okazy. W ten sposób mogą opanować cały ogród! Są rośliny, na których mączniaki widuje się najczęściej. Na które gatunki trzeba szczególnie zwracać uwagę?

Mączniak prawdziwy atakuje różne gatunki roślin. Można spotkać go zarówno na drzewach i krzewach owocowych (oraz tych bez owoców), jak i bylinach, kwiatach jednorocznych i dwuletnich czy nawet warzywach. Szczególnie często widywany jest na krzewach róż.

Mączniak rzekomy szczególnie lubi atakować rośliny owocowe: jabłonie, grusze, truskawki, wiśnie; warzywa: cebule, pomidory, dynie, cukinie; rośliny kwitnące: hortensje, hiacynty, tojady, begonie, azalie, surfinie oraz drzewa i krzewy: klony, wierzby, dęby, brzozy, róże, berberysy i bukszpany.

Co jest odporne na mączniaka?

Ogród, w którym pojawił się problem z mączniakiem, może w bardzo krótkim czasie niemal w całości zostać zrujnowany. Na szczęście istnieją gatunki, które są odporne na te choroby.

Które rośliny warto wybrać, by mieć mączniaka z głowy?

• odmiany jabłoni: Piros, Katja, James Grieve, Jester, Elise, Red Boskoop, Pinova, Faworytka, Red Faworytka, Bonkreta Williamsa, Red Williams, Konferencja, Concorde,
• odmiany agrestów: Invicta, Residenta, Hinnonmaki Rot, Pax, Kamieniar, Niesłuchowski,
• mirt (Crape Myrtle),
• odmiany wiciokrzewów: Lonicera x brownii Dropmore Scarlet, wiciokrzew pomorski Serotina i Graham Thomas, Lonicera japonica (za wyjątkiem Aureoreticulata) oraz wiciokrzew Hecrottii.

Mączniak prawdziwy – objawy

Mączniak prawdziwy to częsta choroba. Pojawia się na niemal każdej części rośliny – zarówno na łodygach i liściach, jak i pąkach. Tworzy przypominający mąkę, biały nalot, który szybko się rozprzestrzenia.

Co się dzieje, gdy mączniak zaatakuje?

• zainfekowana część rośliny pokrywa się białym nalotem,

• liście stają się ciemnobrązowe od spodu i opadają,
• wzrost łodyg zostaje zahamowany,
• pąki nie rozwijają się w kwiaty,
• roślina obumiera.

Mączniak rzekomy – jak go rozpoznać?

Mączniak rzekomy – w przeciwieństwie do prawdziwego – atakuje głównie spodnią część liści. To także popularna choroba, której głównym objawem jest biały nalot. Przyczyna jest jednak inna. Za infekcję odpowiadają  grzybopodobne lęgniowce. Pierwsze, choć niezbyt jeszcze widoczne objawy, pojawiają się do 12 dni po zakażeniu. Gdy są one zauważalne, choroba jest już bardzo zaawansowana i najczęściej prowadzi do obumarcia rośliny.

Mączniaka rzekomego bardzo łatwo pomylić z plamkami spowodowanymi:

• poparzeniem słonecznym,
• niedoborami składników mineralnych,
• plamistością.

Mączniak rzekomy i mączniak prawdziwy – zwalczanie

Chociaż objawy mączniaka – zarówno prawdziwego, jak i rzekomego – są bardzo podobne, za pojawienie się tej choroby na różnych gatunkach roślin odpowiadają różne organizmy. Róże najczęściej atakuje Sphaerotheca pannosa var. Rosae, za niszczenie jabłoni natomiast odpowiada Podosphaera leucotricha. Choć gatunków grzybów powodujących mączniaka jest bardzo dużo, zwalcza się je w ten sam sposób.

Najlepszą ochroną roślin jest oczywiście niedopuszczenie do rozprzestrzeniania się choroby. Początkowo mączniaka można usunąć bez trudu, po prostu delikatnie pocierając zainfekowane miejsce. Gdy jednak grzyb zaatakuje większą część rośliny i sięgnie do jej głębszych warstw, należy wytoczyć cięższe działa. 

Z pomocą spieszą specjaliści, którzy opracowali szereg nowoczesnych preparatów, wspomagających walkę z tym trudnym przeciwnikiem.

Do róż szczególnie polecamy:

• koncentrat Fungimat – zwalcza nawet grzyby, które przeniknęły już do tkanek rośliny,
• Multirose – preparat 2w1, który chroni rośliny przed grzybami i mszycami.

Przy problemach z Mączniakiem na roślinach ozdobnych, owocach i warzywach sprawdzi się natomiast Limocide 3 w 1. Dzięki 6% zawartości olejku pomarańczowego radzi sobie zarówno z przędziorkami, szkodnikami (np. mszycami), jak i chorobami grzybowymi.

Do drzew i krzewów owocowych – w ramach profilaktyki i w trakcie wystąpienia choroby grzybiczej – polecamy Magnicur Gold. Chroni rośliny nawet przy niedokładnym oprysku – preparat przemieszcza się bowiem po powierzchni oraz we wnętrzu liści, dzięki czemu chroni nowe przyrosty drzew i krzewów.

Czy istnieją naturalne sposoby zwalczania mączniaka? Pozytywne efekty może dać stosowanie różnych mikstur, roztworów i wyciągów przygotowanych samodzielnie z powszechnie dostępnych składników. Warto spróbować np.:

• wyciągu z pokrzywy (1 kg ziela na 10 l wody),
• wywaru z wrotyczu (300 g ziela na 10 l wody),
• roztworu sody oczyszczonej (1 łyżka sody oczyszczonej, 2 l wody i odrobina rozpuszczonego szarego mydła),
• czosnku (10 ząbków na litr wrzątku, odstawić na noc i dodać 4 łyżki oleju rzepakowego oraz 10 l wody),
• proszku do pieczenia (4 opakowania proszku na 5 l letniej wody, 3 łyżki oleju rzepakowego i 3 krople płynu do mycia naczyń),
• mleka (1 l chudego mleka na 4 l letniej wody),
• wywaru ze skrzypu (1 kg ziela na 10 l wody),
• wyciągu z krwawnika (1 kg ziela na 10 l wody),
• olejku z drzewa herbacianego (1 łyżeczka na 1 l wody).

Jak zapobiegać mączniakom?

Jak w większości przypadków, również w tym lepiej zapobiegać mączniakom niż je leczyć. Mączniaki prawdziwy i rzekomy w mig potrafią opanować całą roślinę i przenieść się na te, które są w pobliżu.

Dobrze jest więc dokładnie oglądać swój ogród i nie lekceważyć niepozornych plamek na liściach. Pomiędzy roślinami powinno zostawiać się przerwy, by dostęp do powietrza nie był utrudniony, a potencjalny grzyb nie przeniósł się szybko na inne okazy. Warto pamiętać też o tym, by nadmiernie nie nawozić roślin nawozami azotowymi, a pomiędzy szczególnie zagrożonymi roślinami sadzić te, które są na mączniaki odporne. Aby uniknąć tworzenia przyjaznych warunków dla grzybów, rośliny trzeba podlewać od dołu, nie zaś od góry. Zainfekowane części roślin należy niezwłocznie obciąć i wyrzucić.